Vấn đề ô nhiễm nguồn nước hiện nay gây ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển nuôi trồng thủy sản. Chính vì thế việc áp dụng các tiến bộ mới trong công nghệ sinh học để nuôi thủy sản bền vững, giảm tác động xấu tới môi trường là rất cần thiết. Một trong những lựa chọn hiệu quả đó là sử dụng chế phẩm sinh học trong quá trình nuôi.

 Chế phẩm sinh học là sản phẩm có chứa vi sinh vật sống nhằm mục đích cải thiện môi trường và vật nuôi. Trong nuôi thủy sản, sử dụng chế phẩm sinh học (còn gọi là men vi sinh) nhằm mục đích cải thiện môi trường (nước và nền đáy ao), tăng sức khỏe vật nuôi, tăng khả năng hấp thu thức ăn... góp phần tăng năng suất và sản lượng.

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại chế phẩm sinh học được sử dụng với các mục đích khác nhau dựa trên đặc tính của từng loại. Có thể thấy các lợi ích to lớn của chế phẩm sinh học trong nuôi trồng thủy sản:

- Phân hủy các chất hữu cơ trong nước, hấp thu xác tảo chết và làm giảm lớp bùn ở đáy ao.

- Giảm các độc tố trong môi trường nước do các chất khí: NH₃, H₂S… phát sinh, do đó giảm mùi hôi trong nước, giúp tôm cá phát triển tốt.

-  Nâng cao khả năng miễn dịch của động vật thủy sản.

- Ức chế sự hoạt động và phát triển của các vi khuẩn có hại do quá trình tăng sinh làm cho số lượng vi khuẩn có lợi tăng lên lấn át và kìm hảm hãm sự phát triển của các vi khuẩn gây hại, do đó hạn chế mầm bệnh phát triển. Cần bổ xung chế phẩm sinh học định kỳ vào ao nuôi nhằm đảm bảo vi khuẩn có lợi tồn tại trong ao với số lượng lớn và để phòng bệnh cho động vật thủy sản.

- Ổn định pH của nước, ổn định màu nước do chế phẩm sinh học hấp thu chất dinh dưỡng hòa tan trong nước hạn chế tảo phát triển nhiều, giảm chi phí xử lý nước trong quá trình nuôi, tăng oxy hòa tan trong nước giúp động vật thủy sản khỏe mạnh và phát triển.

- Khi trộn chế phẩm sinh học vào thức ăn có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, giúp hấp thu tốt thức ăn, làm tăng hiệu quả sử dụng thức ăn (giảm hệ số thức ăn), thúc đẩy tăng trưởng.

Sử dụng men vi sinh trong nuôi trồng thủy sản còn có tác dụng hạn chế việc sử dụng hóa chất bừa bãi, gây tác động xấu đến môi trường sinh thái và ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Chính vì thế trong những năm qua, thành phố Hà Nội đã xây dựng các mô hình nuôi trồng thủy sản sử dụng chế phẩm sinh học, điều này góp phần làm thay đổi nhận thức của người dân và từng bước tạo ra những mô hình nuôi sạch, an toàn và bền vững.

* Một số loại chế phẩm thường dùng trong nuôi trồng thủy sản và cách sử dụng.

- Biofloc Technology: Có tác dụng phân hủy chất thải, giải phóng khí độc, ổn định màu nước.

+ Cách sử dụng: Trước khi thả 2 ngày dùng 1kg hòa trong 100 lít nước té đều cho 6000m³ ao, những tháng tiếp theo 1kg/5000 m³, 2 tháng cuối vụ 1kg/3000m³.

- Bio water: Là loại vi sinh xử lý, cải tạo môi trường nuôi trồng thủy sản, có tác dụng phân hủy xác động thực vật, thức ăn dư thừa, ổn định màu nước, giải phóng H₂S, NH₃... Thời gian sử dụng tốt nhất vào lúc 7-8h sáng hoặc 4-5h chiều.

+ Cách sử dụng: 1kg/10.000 m³.

- EMC: Là chế phẩm làm sạch nước và nền đáy ao nuôi thủy sản.

+ Cách sử dụng: Trước khi thả 1 tuần, hòa 1 lít EMC trong 20 lít nước, té đều cho 1000 m³ ao để gây màu nước trước khi thả. Định kỳ 10-15 ngày sử dụng một lần, những tháng đầu 1 lít EMC sử dụng cho 2000-3000m³, 2 tháng cuối vụ 1 lít cho 1500-2000 m³.

Tuy nhiên trong quá trình sử dụng chế phẩm sinh học cần lưu ý sử dụng định kỳ, thường xuyên và khi sử dụng cần tăng cường quạt nước, sục  khí cho ao nuôi nhằm tăng cường hàm lượng ôxy, kích thích sự hoạt động của vi sinh vật có lợi một cách tối ưu nhất. Sử dụng chế phẩm sinh học là một hướng đi đúng đắn, hiệu quả mà chúng ta cần áp dụng rộng rãi trong quá trình phát triển nuôi trồng thủy sản.

                                                                             Chu Quang Kiệm - Trung tâm Giống thủy sản Hà Nội