Thủ Đô Hà Nội hiện có 30 quận, huyện, thị xã và 584 xã, phường, thị trấn với tổng dân số khoảng gần 10 triệu người (gồm cả ngụ cư và khách vãng lai). Về lĩnh vực An toàn thực phẩm (ATTP) đây là lĩnh vực liên quan đến nhiều lĩnh vực trong hoạt động xã hội. Hiên TP có số cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, dịch vụ ăn uống, thức ăn đường phố rất lớn và ngày càng tăng (năm 2011 có 47.840 cơ sở, năm 2015 có 58.092 cơ sở).

Nhu cầu về thực phẩm trung bình mỗi năm cần khoảng 890 nghìn tấn gạo, 139 nghìn tấn thịt lợn, 42 nghìn tấn thịt gà, 900 triệu quả trứng các loại, 54 nghìn tấn hải sản tươi sống và chế biến, 900 nghìn tấn rau… trong đó Hà Nội cung cấp khoảng 69% nhu cầu thịt gia súc các loại, 32% cá các loại, 97,7% trứng gia cầm, 19% sữa, 38% gạo tẻ, 60% rau củ tươi và 18% quả tươi các loại…, số còn lại là từ các tỉnh khác. Diện tích rau an toàn là 5.500 ha/12.000 ha diện tích trồng rau. Có 7 cơ sở giết mổ công nghiệp; 17 cơ sở giết mổ tập trung bán công nghiệp; 04 cơ sở giết mổ tập trung thủ công; Hiện có 1.047 điểm giết mổ nhỏ lẻ, thủ công. Hiện có 425 chợ (trong đó có 03 chợ đầu mối, không có chợ đấu giá nông sản) phân bố tại 30/30 quận, huyện, thị xã, 117 siêu thị, 22 Trung tâm thương mại trên địa bàn. Về bộ máy quản lý, nhân lực, cơ sở vật chất trang thiết bị giúp UBND các cấp quản lý ATTP: khoảng 11.946 người tham gia công tác bảo đảm ATTP (trong đó chuyên trách ATTP 254 người).

Thời gian qua, được sự quan tâm của các cấp, các ngành, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị công tác quản lý ATTP đã và đang có chuyển biến tích cực. Về chỉ đạo, UBND Thành phố đã phân rõ và gắn trách nhiệm đứng đầu về công tác ATTP, kiện toàn BCĐ Thành phố do đ/c Chủ tịch UBND Thành phố là trưởng BCĐ. Duy trì hiệu quả đường dây nóng về ATTP các tuyến. Tập trung chỉ đạo và triển khai quyết liệt thực hiện Luật ATTP và các văn bản của Trung ương. Phối hợp Ban Tuyên giáo Thành ủy triển khai đến cả hệ thống chính trị trên địa bàn toàn TP vệ ATTP. Triển khai thực hiện Kế hoạch An toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2020 và tầm nhìn 2030.

Về quản lý hoạt động chuên môn tập trung thực hiện nhóm giải pháp tổ chức sản xuất trong đó tập trung rà soát, quy hoạch vùng sản xuất, phát triển mô hình quản lý theo chuỗi sản phẩm cung ứng, thông qua các Chương trình đề án lớn. Cụ thể đã có đề án sản xuất và tiêu thụ rau an toàn, Chương trình phát triển sản xuất lúa hàng hóa chất lượng cao, Đề án phát triển chăn nuôi, Chương trình phát triển nuôi trồng thủy sản. Đặc biết đã xây dựng phát triển chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm với 27 chuỗi có nguồn gốc động vật, 33 chuỗi nguồn gốc trồng trọt. Hình thành và phát triển các vùng sản xuất lúa chất lượng cao với 157 cánh đầu mẫu lớn ở 14 huyện; 5.500ha rau an toàn được quản lý; 76 xã chăn nuôi trọng điểm với 3.232 trang trại quy mô lớn ngoài khu dân cư, 25 vùng nuôi trồng thủy sản tập trung (1690ha).

Về công tác thanh tra kiểm tra và xử lý vi phạm, tính riêng 6 tháng đầu năm 2016 có 63.898 lượt cơ sở được thanh kiểm tra, phát hiện 11.546 cơ sở vi phạm ATTP, phạt tiền 3.672 cơ sở, cac cơ sở vi phạm đã đã được xử lý dúng theo quy định của pháp luật. Lấy 1.764 mẫu thực phẩm (cùng kỳ năm 2015: 960 mẫu) gửi xét nghiệm, phát hiện 107 mẫu không đạt về chỉ tiêu vi sinh vật, hóa học và theo hồ sơ cơ sở tự công bố. Xét nghiệm nhanh đạt 137.531/152.693 mẫu (90,1%) (cùng kỳ năm 2015 xét nghiệm 141.722 mẫu). Xét nghiệm 191 mẫu nước tiểu lợn phát hiện 7/191 mẫu dương tính với Salbutamol. Đã Triển khai thí điểm thanh tra chuyên ngành tại 10 xã/phường theo Quyết định số 38/2015/QĐ-TTg và hướng dẫn của Bộ Y tế. Kết quả sau 06 tháng thực hiện thí điểm thanh tra chuyên ngành an toàn thực phẩm 2563 cơ sở được kiểm tra. Tỷ lệ cơ sở vi phạm bị xử lý vi phạm hành chính cao hơn so với 6 tháng cùng kỳ trước khi thực hiện thí điểm (21,2% so với 17,6%), số tiền phạt cao hơn (750.300.000 đồng so với 222.980.000 đồng).

Thời gian qua, công tác tuyên truyền Thành phố tập trung chỉ đạo có nhiều đổi mới, sáu tháng đầu năm 2016, toàn Thành phố đã tổ chức phổ biến kiến thức/xác nhận kiến thức ATTP cho chủ cơ sở và công nhân 1107 lớp/64936 người. Tổ chức tuyên truyền cho các hội viên đoàn thể và người tiêu dùng 2355 lớp/149711 người, phát 167.623 tờ gấp. Tổ chức ký cam kết ATTP 32789 cơ sở. Loa đài của các phường xã thị trấn phát thanh về ATTP tổng số 48105 lượt. Báo Hà Nội mới phát động cuộc thi viết “Chung tay vì ATTP”, tổ chức tọa đàm trực tuyến về ATTP.  

Về quán lý trong lưu thông về lính vực ATTP đã tăng cường thực hiện việc đẩy mạnh các chương trình liên kết, hợp tác, giao thương giữa Hà Nội và các tỉnh lân cận, giữa các đơn vị sản xuất thực phẩm và đơn vị kinh doanh, phân phối sản phẩm thực phẩm an toàn. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát các tuyến đường vận chuyển thực phẩm vào Thành phố gắn với các chốt kiểm dịch động vật liên ngành của Thành phố nhằm phát huy vai trò trách nhiệm của các chốt kiểm dịch này tránh việc kiểm soát hình thức. Tăng cường công tác hậu kiểm sau cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP. Bên cạnh đó Thành phố đã tăng cường công tác quản lý nhà nước, thông tin truyền thông, thí điểm các mô hình xác nhận thực phẩm an toàn. Tăng nhân lực chuyên trách cho các tuyến và đào tạo cán bộ có chuyên môn sâu về ATTP.

Tuy nhiên bên cạnh kết quả đạt được, công tác quản lý ATTP cũng gặp không ít khó khăn đó là hệ thống các văn bản, thông tư hướng dẫn thay đổi thường xuyên, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế công tác quản lý ATTP. Việc phân cấp quản lý ATTP bị phân đoạn, chưa liên tục, còn chồng chéo, gây khó khăn cho công tác quản lý cũng như phân công trách nhiệm giữa các bộ, ngành và UBND các cấp; Nhiều thông tư mang tính chất quản lý chuyên ngành còn có nội dung mở, khó hiểu dẫn đến việc xử lý vi phạm của các cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn.

Về tổ chức bộ máy, con người, các đơn vị còn thiếu phương tiện đi lại, trang thiết bị phục vụ thanh tra, kiểm nghiệm, phòng chống ngộ độc thực phẩm. Đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác an toàn thực phẩm ở các tuyến còn thiếu, trình độ quản lý chuyên môn về an toàn thực phẩm còn hạn chế so với khối lượng và yêu cầu công việc đòi hỏi đáp ứng ngày càng cao. Việc kiểm soát, ngăn chặn các sản phẩm không rõ nguồn gốc và bảo đảm an toàn thực phẩm tuy có chuyển biến nhưng chưa chặt chẽ, kết quả chưa cao. Nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh chạy theo lợi nhuận không tính đến quyền lợi của người tiêu dùng. Bên cạnh đó số lượng cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm nhiều, hoạt động di động, thời vụ, ở nhiều tỉnh thành nhập về. Nhiều cơ sở nhỏ lẻ manh mún, nhiều chợ cóc, chợ tạm, cơ sở giết mổ nhỏ lẻ không đảm bảo vệ sinh. Chưa có cách thức hữu hiệu để nhận biết bằng cảm quan thực phẩm tươi sống an toàn ngoài việc lựa chọn cơ sở rõ nguồn gốc nên rất khó quản lý, kiểm soát.

Mục tiêu cụ thể về công tác Quản lý ATTP của Thành phố đã được đặt ra là đến năm 2020 về cơ bản, việc kiểm soát an toàn thực phẩm trên địa bàn Thủ đô được thực hiện đồng bộ có hiệu quả; Năm 2016  có 80% người sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm thuộc lĩnh vực y tế; 90% người quản lý; 80% người tiêu dùng có kiến thức và thực hành đúng về an toàn thực phẩm. Phấn đấu 100% các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm nắm được quy trình, điều kiện sản xuất kinh doanh thực phẩm an toàn. Diện tích sản xuất rau an toàn đạt 5.500 ha; số sản phẩm gia súc, gia cầm tại các cơ sở giết mổ trên địa bàn Thành phố được kiểm soát đạt 50%, đến năm 2020 đạt 80%. Có 50% vùng nuôi thủy sản tập trung được giám sát dư lượng hóa chất độc hại và đạt 80% vào năm 2020.

Những giải pháp cơ bàn Thành phố tập trung thực hiện trong thời gian tới để đạt được những mục tiêu trên đó là đưa các tiêu chí về công tác ATTP vào kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của địa phương và chỉ tiêu khen thưởng. Ban hành các văn bản chỉ đạo, cơ chế chính sách về công tác ATTP phù hợp với điều kiện thực tế của Thành phố. Bổ sung hệ thống quy định, quy chế cần thiết và các cơ chế, chế tài thưởng phạt nghiêm minh. Nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Chỉ đạo liên ngành về vệ sinh an toàn thực phẩm từ Thành phố tới các quận, huyện, thị xã; xã, phường, thị trấn, tổ chức tốt các hoạt động phối hợp liên ngành trong đó ngành Y tế làm đầu mối, Chủ tịch UBND các cấp trực tiếp làm trưởng ban.

Thực hiện đồng bộ, quyết liệt công tác vệ sinh an toàn thực phẩm theo chuỗi đối với từng ngành hàng, từ khâu nuôi trồng, giết mổ, sơ chế, đến vận chuyển, tiêu thụ có giải pháp xử lý với từng phân khúc, đưa ra các khuyến nghị đối với chuỗi an toàn thực phẩm đảm bảo tiêu chuẩn, khắc phục tình trạng phân tán, chồng chéo; hình thức, bỏ trống địa bàn kinh doanh. Tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, vận động giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của người sản xuất, kinh doanh và người dân về tầm quan trọng và tác dụng của công tác vệ sinh an toàn thực phẩm với mọi người, mọi gia đình và cộng đồng xã hội. Đẩy mạnh công tác giám sát hậu kiểm, thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm. Về nguồn nhân lực: Tăng cường biên chế cho đội ngũ chuyên trách an toàn thực phẩm của các tuyến, đủ khả năng quản lý và điều hành các hoạt động bảo đảm an toàn thực phẩm tại các tuyến. Tăng cường đầu tư kinh phí cho công tác đảm bảo an toàn thực phẩm. Xã hội hoá, đa dạng các nguồn lực tài chính và từng bước tăng mức đầu tư cho công tác bảo đảm an toàn thực phẩm 8000 đ/dân.

 

Chắc chắn với những giải pháp trên được sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của các tầng lớp nhân dân, công tác Quản lý ATTP trên địa  bàn Thủ Đô sẽ tiếp tục có chuyển biến mạnh mẽ, bền vững, hiệu quả trong thời gian tới góp phần thúc đẩy xã hội phát triển./.