Để cải tạo vườn cây ăn quả cho năng suất ổn định và thu hoạch dễ dàng, cần áp dụng một số biện pháp sau…

Một buổi hướng dẫn kĩ thuật cải tạo vườn tạp cho nông dân

 + Xác định cây bỏ, cây để: Những cây cần loại bỏ (những cây quá già cỗi, cây bị sâu bệnh nặng...). Giữ lại và khắc phục cho những cây trồng có giá trị kinh tế cao, các cây trồng có thời vụ chín sớm, muộn khác nhau...

+ Vệ sinh vườn: Đây là biện pháp đơn giản những rất có hiệu quả trong phòng trừ sâu bệnh vườn cây ăn quả. Các cây chặt bỏ cần đào cả gốc rễ, xử lý đất bằng vôi tả, dọn cỏ, rác rưởi, lá cây, phát quang bụi rậm, cành lá bị bệnh đem gom đốt.

+ Đốn đau: Đối với những cây nhiều tuổi, cao, to có chiều cao > 10m và ở vị trí bằng phẳng, quang đãng thì nhà vườn có thể tiến hành hạ thấp độ cao bằng cách dùng cưa, cưa ngang thân chỉ để độ cao ở mức 1,5 - 2m để cây ra nhiều lộc mới. Tùy độ lớn của cây cần tỉa bớt cành lộc chỉ để lại từ 4 - 6 cành phân bố đều 4 hướng. Việc đốn đau cần tiến hành ngay sau khi thu hoạch quả để cành lộc sớm phát triển và cho quả ngay năm sau.

+ Đốn phớt: Nếu vườn cây có nhiều cây đan xen, chủng loại khác nhau và phát triển không đồng đều thì nên tiến hành cắt tỉa toàn bộ những cây có cành tán mọc tự do, cành vượt, cành yếu, cành tăm, cành ở trong tán để cây được thông thoáng. Trên các cành mới cưa, các chồi mới sẽ mọc nhiều, chỉ nên để 3 - 5 cành phân bố đều ra các hướng để tận dụng ánh sáng.

+ Đốn tỉa thoáng: Hàng năm sau khi thu hoạch quả xong người trồng cần áp dụng biện pháp bắt buộc đó là tỉa thưa cắt bỏ cành sâu, bệnh, cành tăm không có khả năng cho thu hoạch, cành mọc đan xen trong tán, những cành mang hoa của năm trước những không ra quả... Sau khi cắt tỉa xong người trồng cần bón phân ngay để thúc cho cành mùa thu ra sớm và sung sức để làm cành mẹ cho vụ xuân năm sau. Dưới hình chiếu của tán, dùng cuốc, xẻng đào sâu khoảng 20 - 25 cm, rộng 25 - 30 cm xung quanh tán. Sau đó dùng phân chuồng hoai mục (khoảng 25 - 30 kg/cây) trộn lẫn với phân hỗn hợp NPK 16-16-8 hoặc 20-20-10 (0,5 - 1 kg/cây).

 * Chú ý: Nhằm giảm thiểu tỷ lệ bệnh trên các cành đã cưa đốn nhà vườn cần bôi những hóa chất chống sâu bệnh lên vết cắt của cây như Xanhmetylen, nước vôi đã tôi... Đồng thời cần bón phân, tưới nước giữ ẩm cho cây để giúp chồi mới mọc tốt, sinh trưởng khỏe. Nên giữ cây có một chiều cao nhất định bằng cách dùng 1 gậy có chiều cao khoảng 4m để làm cữ, sau đó những cành nào vượt chiếc gậy đó thì tiến hành cắt bỏ luôn.

+ Ghép cải tạo: Đối với những cây ăn quả không quá già (< 5 năm) mà nhà vườn không muốn chặt bỏ thì nên tiến hành các phương pháp ghép cải tạo: Dùng kéo hoặc cưa với độ cao vừa phải sau đó có thể ghép trực tiếp lên những cành có đường kính từ 1 - 2cm đối với những cây dễ ghép như xoài, hồng, táo, ổi, doi... Đối với những cây đã trưởng thành (thời gian sinh trưởng 5 - 10 năm) muốn ghép cải tạo cần cưa cành to sau đó đợi cây bật mầm mới. Khi mầm đạt tiêu chuẩn ghép thì tiến hành ghép cải tạo. Sử dụng các phương pháp ghép mắt hoặc ghép nêm để ghép cải tạo. Sau khi đốn, ghép cải tạo phải chú ý đến bổ sung dinh dưỡng, phòng trừ sâu bệnh cho cây. Ngoài việc bón phân qua rễ hàng năm, cần bón bổ sung dinh dưỡng qua lá bằng các loại phân vi lượng qua lá theo hướng dẫn ghi trên nhãn sản phẩm. Phương pháp này thường đem lại hiệu quả cao, cây sớm cho quả hơn so với trồng mới. Trong giai đoạn từ quả non đến chín, cây ăn quả thường bị nhiều loại sâu, bệnh phá hại như sâu đục cuống, bọ xít, ruồi đục trái, bệnh thán thư, đốm nâu, sương mai khiến quả bị thối, rụng làm giảm năng suất, chất lượng. Biện pháp tốt nhất là bao quả bằng túi chuyên dùng. Ngoài ra nhà vườn cần áp dụng các biện pháp kĩ thuật tiến bộ trong chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh hại sẽ mang lại nhiều lợi nhuận hơn trước.

 TRẦN THỊ LIÊN