Khi mọi người còn say giấc ngủ thì những người làm công việc kiểm soát thực phẩm đã lặn lội đến các lò mổ, cửa hàng, chợ nông sản đầu mối để kiểm tra nguồn gốc xuất xứ, lấy mẫu giám sát chất lượng các mặt hàng... trước khi đưa ra thị trường. Luôn phải đi sớm, về khuya nhưng với họ, niềm vui là đã góp một phần công sức mang đến cho cộng đồng thực phẩm sạch, an toàn.

Không quản ngày đêm...

Sáng 1-2 (từ 1h đến 6h), chúng tôi cùng Đoàn kiểm tra liên ngành về an toàn thực phẩm của Sở NN&PTNT Hà Nội tới các lò mổ, chợ đầu mối nông sản… trên địa bàn thành phố. Tìm hiểu công việc của họ, phần nào chúng tôi cảm nhận được nhiều hơn về sự vất vả cũng như nỗ lực của người làm công việc kiểm soát thực phẩm tại Thủ đô.

Vừa kiểm tra nguồn gốc xuất xứ sản phẩm ở một lò giết mổ tại xã Bích Hòa (huyện Thanh Oai), ông Phạm Văn Tuấn, Trạm trưởng Trạm Chăn nuôi và Thú y huyện Thanh Oai vừa trò chuyện: “Việc kiểm soát hoạt động giết mổ gia súc, gia cầm ở các lò mổ không hề đơn giản, bởi không phải hộ nào cũng chấp hành quy định về nguồn gốc sản phẩm. Thậm chí, có chủ cơ sở giết mổ do không có giấy phép hoạt động nên không hợp tác, có khi chống đối. Bởi vậy, chỉ riêng lực lượng thú y thực hiện công việc này sẽ rất khó khăn”.

Còn ông Nguyễn Ngọc Sơn, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Hà Nội cho biết: “Vào dịp Tết Nguyên đán hoặc những dịp nghỉ dài ngày, do nhu cầu sử dụng thực phẩm tăng, việc vận chuyển động vật, sản phẩm động vật từ các tỉnh về Hà Nội lớn dẫn đến nguy cơ dịch bệnh rất cao. Xác định “sống với nghề” nên cán bộ thú y phải nỗ lực rất nhiều mới có thể hoàn thành nhiệm vụ. Hơn nữa, việc kiểm soát giết mổ vì phải tiếp xúc trực tiếp với gia súc, gia cầm kể cả khi động vật bị bệnh nên luôn phải đối mặt nguy cơ lây nhiễm bệnh, nhưng không vì thế mà chúng tôi nản lòng”.

Mặt khác, như ông Nguyễn Văn Phán - cán bộ chăn nuôi và thú y của xã Bích Hòa (huyện Thanh Oai) chia sẻ: “Làm công việc này, không quản ngày, đêm, xa, gần... ở đâu người dân báo có gia súc, gia cầm ốm chết là chúng tôi phải đến tận nơi kiểm tra, xác định nguyên nhân để chủ động phòng, chống các bệnh truyền nhiễm. Đặc biệt, các lò giết mổ hoạt động vào ban đêm, trong khi ở xã chỉ có một cán bộ chăn nuôi và thú y nên khó có thể kiểm soát được hết. Đặc thù công việc này là “đi sớm, về khuya”, tới nhà dù mệt mỏi nhưng vẫn phải lo làm hồ sơ, tổng hợp các loại dịch bệnh nếu xuất hiện trên địa bàn. Tôi và nhiều đồng nghiệp không biết nghỉ lễ là gì… Như dịp Tết Nguyên đán vừa qua, chỉ được nghỉ một ngày rồi lại tiếp tục công việc...”.

Rời huyện Thanh Oai, chúng tôi tiếp tục cùng đoàn kiểm tra đến chợ đầu mối nông sản Minh Khai (quận Bắc Từ Liêm) để kiểm tra nguồn gốc các mặt hàng nông sản nhập từ các tỉnh, thành phố. Theo ông Trần Hoàng Bách - cán bộ Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm, thủy sản Hà Nội, hiện nay, nông sản, thực phẩm từ các tỉnh, thành phố đưa về Hà Nội tiêu thụ rất nhiều, nhưng không phải mặt hàng nào cũng có nguồn gốc rõ ràng. Đối với các chợ đầu mối, các ngành chức năng phải kiểm tra vào ban đêm trước khi tiểu thương xuất bán hàng hóa ra thị trường vào sáng sớm.

“Nhiều khi vấp phải sự chống đối của nhiều tiểu thương, chúng tôi phải bình tĩnh để giải thích, tuyên truyền cặn kẽ cho họ hiểu mới lấy được mẫu xét nghiệm...”, ông Bách chia sẻ.

Sự tận tâm nhiều ý nghĩa

Những người làm nhiệm vụ kiểm soát thực phẩm, dù rất vất vả, luôn tâm niệm làm tốt nhiệm vụ chính là để người tiêu dùng, trong đó có bản thân và gia đình mình được sử dụng nhiều hơn các loại thực phẩm sạch.

Lập xong hồ sơ một trường hợp vi phạm trong quá trình kiểm tra, ông Lê Trung Kiên - Phụ trách Phòng Thanh tra chuyên ngành (Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản Hà Nội) bộc bạch: "Hiện có nhiều các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, rất khó kiểm soát nguồn gốc xuất xứ. Do đó, khi xác định được chủ cơ sở kinh doanh hàng hóa không bảo đảm chất lượng và thanh tra, kiểm tra đột xuất, nhưng đến nơi thì chủ cơ sở né tránh hoặc đi vắng... Dù vậy, chúng tôi vẫn quyết tâm xử lý vi phạm, vì nếu không kiểm soát được sẽ dẫn đến tình trạng trôi nổi sản phẩm không bảo đảm an toàn thực phẩm ra thị trường".

Chứng kiến công việc của cơ quan chức năng, chúng tôi nhận thấy không ít chủ cơ sở gây khó dễ cho quá trình kiểm tra. Song, dù hoàn cảnh nào, các thành viên trong đoàn cũng cố gắng tuyên truyền, thuyết phục. Nếu chủ cơ sở thiếu các loại giấy tờ chứng minh nguồn gốc, đại diện đoàn kiểm tra sẽ hướng dẫn tận tình cho họ hoàn thiện thủ tục.

Tham gia cùng đoàn công tác khi kiểm soát an toàn thực phẩm, Thượng úy Phạm Văn Tường, Phòng Cảnh sát môi trường - Công an thành phố Hà Nội - cho biết: "Xử lý nghiêm vi phạm nhưng chúng tôi luôn xác định là cần tạo mọi điều kiện thuận lợi cho người dân sản xuất, kinh doanh. Trong đoàn kiểm tra, mỗi người một nhiệm vụ nhưng chung mục đích là kiểm soát chặt chẽ sản phẩm nông, lâm, thủy sản nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng mà không gây phiền hà cho người kinh doanh".

Theo ông Tạ Văn Tường, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội, để bảo đảm sản phẩm hàng hóa nông, thủy sản không bị nhiễm vi sinh, không chứa hóa chất bị cấm..., ngoài những đợt kiểm tra theo chương trình của thành phố, ngành Nông nghiệp thường xuyên tổ chức các đợt kiểm tra đột xuất, qua đó kịp thời phát hiện vi phạm nếu có. Năm 2019, các đơn vị của ngành Nông nghiệp đã kiểm tra 644 đơn vị sản xuất - kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp, phát hiện 174 tổ chức, cá nhân vi phạm về kinh doanh không có nguồn gốc xuất xứ, hàng kém chất lượng..., xử phạt với số tiền gần 1,4 tỷ đồng. Việc kiểm tra, xử lý đã từng bước răn đe, góp phần ngăn ngừa sai phạm, đưa hoạt động sản xuất nông, lâm, thủy sản trên địa bàn thành phố đi vào nền nếp.

Với nỗ lực thầm lặng, tinh thần trách nhiệm, những người làm công tác kiểm soát thực phẩm của Hà Nội đã góp phần không nhỏ đem lại sự yên tâm, tin tưởng nơi người tiêu dùng Thủ đô. Sự tận tâm của họ thực sự có ý nghĩa đối với công tác bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm của thành phố, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.