Theo Bộ NN&PTNT, hiện nay công tác quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh phân bón thay đổi về phương thức. Sau khi Nghị định 202/2013/NĐ-CP về quản lý phân bón ra đời ngày 27/11/2013, chuyển từ hình thức quản lý danh mục sang hình thức quản lý sản xuất có điều kiện và kiểm soát chất lượng bằng hình thức chứng nhận chất lượng do các tổ chức xã hội thực hiện.

Do đó, việc chấp hành các quy định mới còn có những nội dung chưa thật sự nề nếp trong các đơn vị sản xuất và cả cơ quan quản lý Nhà nước. Việc chậm ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, các quy chuẩn kỹ thuật đã tác động không nhỏ đến hiệu quả quản lý chất lượng mặt hàng phân bón.

Trong 7 tháng đầu năm 2016, Thanh tra Bộ NN&PTNT đã thành lập 1 Đoàn thanh tra theo Quyết định số 590/QĐ-TTr tháng 3/2016 về việc thanh tra chấp hành pháp luật trong lĩnh vực phân bón tại 10 tỉnh với 38 đối tượng là các tổ chức, các nhân sản xuất, kinh doanh phân bón hữu cơ, phân bón khác. Kết quả, một số cơ sở sản xuất kinh doanh không đáp ứng được quy định tại khoản 3, Điều 8, Nghị định 202/2013/NĐ-CP yêu cầu về nhân lực, về máy móc, thiết bị và quy trình công nghệ phù hợp với công suất và chủng loại phân bón sản xuất.

Đồng thời, Thanh tra Bộ NN&PTNT phối hợp với PC46 và Thanh tra Sở NN&PTNT tỉnh Đắk Lắc kiểm tra 2 cơ sở sản xuất kinh doanh không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, không có giấy phép sản xuất phân bón hữu cơ ở thôn 3, xã Cưebua, TP Buôn Mê Thuột. Đoàn Thanh tra đã giao lại cho địa phương thực hiện các biện pháp dừng hoạt hoạt động của 2 cơ sở này.

Trong 8 tháng đầu năm, Thanh tra Bộ NN&PTNT cũng lấy 78 mẫu phân bón tại các cơ sở sản xuất để phân tích kiểm tra chất lượng. Kết quả cho thấy có 16 mẫu phân bón vi phạm quy định, vi phạm công bố về chất lượng, chiếm 20,5% so với tổng số mẫu kiểm tra. Trong đó, số mẫu có chỉ tiêu không đạt mức sai số định lượng cho phép với mức công bố tiêu chuẩn áp dụng là 11 mẫu, chiếm 14,1% so với tổng số mẫu kiểm tra. Các chỉ tiêu chủ yếu là hàm lượng hữu cơ, Nts, axit Humic, K2Ohh… Số mẫu có chỉ tiêu không đạt mức chỉ tiêu định lượng bắt buộc so với mức công bố tiêu chuẩn áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia tương ứng hoặc quy định trong danh mục phân bón là 5 mẫu, chiếm 6,5% so với tổng số mẫu kiểm tra. Các chỉ tiêu chủ yếu là P2O5hh và vi sinh vật.

Theo Thanh tra Bộ NN&PTNT, tổng số tiền xử lý các vi phạm trong lĩnh vực phân bón trong vòng 8 tháng đầu năm 2016 là 1,79 tỷ đồng.

Ngài ra, đối với hoạt động chứng nhận chất lượng phân bón, thử nghiệm chất lượng phân bón, Thanh tra Bộ NN&PTNT đã phát hiện nhiều sai phạm như chứng nhận ngoài phạm vi được chỉ định, không thực hiện giám sát khi cấp dấu hợp quy cho doanh nghiệp, không đảm bảo điều kiện chứng nhận chất lượng phân bón hay chưa có giấy phép hoạt động trong lĩnh vực phân bón. Thanh tra Bộ đã kiến nghị đình chỉ giấy phép đối với 8 đơn vị, chuyển hồ sơ cơ quan công an sai phạm có dấu hiệu hình sự 1 DN.