Những ngày qua ở các tỉnh Miền Bắc nước ta thời tiết khí hậu đang có diễn biến bất thường; Thường xuyên có những ngày đang nắng nóng lại xuất hiện các đợt mưa kéo dài, mưa to, lượng nước mưa lớn, một số nơi vùng ven sông nước dâng cao, gây ngập úng, lũ, làm ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe đàn gia súc, gia cầm. Bên cạnh đó việc lưu thông vận chuyển gia súc gia cầm ở một số nơi chưa kiểm soát chặt chẽ là nguy cơ bùng phát dịch bệnh rất cao.

 Để chủ động nâng cao sức khỏe, ngăn chặn dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm, sớm ổn định sản xuất trong mùa mưa bão, người chăn nuôi cần áp dụng một số biện pháp như sau:

1. Kiểm tra, nâng cấp cải tạo chuồng nuôi;

          Trong những ngày này cần chú ý gia cố, cố định chuồng nuôi cho thêm chắc chắn để tránh gió, bão làm đổ, gây tốc mái chuồng. Che chắn chuồng nuôi nhằm tránh mưa tạt, gió lùa, dột ướt. Với những nơi chuồng nuôi có khả năng bị ngập úng kéo dài cần chủ động tìm nơi cao ráo để đưa gia súc gia cầm lên cao. Có thể dùng các vật liệu ngay trong gia đình (như gạch, tấm gỗ, tre, nứa …) đề nâng cao nền chuồng, nâng cao một khu nhốt riêng để chủ động nhốt gia súc gia cầm khi có ngập úng. Có thể tìm nơi cao ở những khu vực khác gần chuồng nuôi để chủ động sơ tán gia súc gia cầm, ở những nơi đó cần chuẩn bị cả các loại vật dụng cần thiết để dựng nhanh, che chắn tạm chuồng trại, các loại dụng cụ để chủ động vận chuyển gia súc gia cầm đến khu vực cao nhất tránh để con vật không bị  ngập nước.

Với những chuồng nuôi ở các khu vực hay bị ngập úng cần làm ngay việc khơi thông dòng chảy để nước rút nhanh. Chủ động vệ sinh chuồng trại bằng vệ sinh cơ giới, khơi thông cống rãnh, hệ thống thoát nước. Định kỳ tiêu độc khử trùng chuồng trại bằng vôi bột, thuốc sát trùng (như Vikol, Benkocid, Haniodine … ) để hạn chế tối đa mầm bệnh trong chuồng nuôi;

Những ngày có mưa to, gió lớn kèm cơn lốc cần có hệ thống che chắn tránh gió lùa nhất là đối với chuồng nuôi gia súc, gia cầm non vì con vật non rất mẫn cảm với thời tiết khí hậu; Cần bố trí sao cho tiện lợi, tốt nhất là dùng hệ thống bạt che xung quanh khi cần thiết buông xuống nhanh, khi thời tiết trở lại bình thường kéo lên để chuồng nuôi trở lại thông thoáng; Với hệ thống chuồng nuôi trâu bò, bò sữa, chú ý hệ thống quạt thông gió, hệ thống xử lý chất thải như phân, chất động chuồng, không được để chất thải lưu cữu lâu ngày, nền chuồng bị ẩm ướt.

2. Chủ động vệ sinh, phòng bệnh cho con vật;

          Tiêm phòng là biện pháp bắt buộc để tạo miễn dịch chủ động cho con vật; trâu bò tiêm vác xin LMLM, Tụ huyết trùng, lợn tiêm phòng các bệnh truyền nhiễm như 4 bệnh đỏ, tai xanh, LMLM; Gia cầm tiêm phòng các loại bệnh như cúm gà, niwcastle ….

 Định kỳ thăm khám cho con vật, khi phất hiện con vật không bình thường (bỏ ăn, sốt, ho, thở nhanh, tiếng thở khò khè, con vật đi đứng không bình thường, thích nằm ..) cần tách nuôi nhốt riêng để theo dõi, kiểm tra, giữ ấm cho con vật nếu không thấy tiến triển tốt cần báo ngay cho cán bộ thú y để có biện pháp phòng trị bệnh tích cực.

Với gia súc gia cầm có nhu cầu vận chuyển từ nơi này sang nơi khác cần chú ý đảm bảo các quy trình vận chuyển, thực hiện nghiêm kiểm dịch vận chuyển để đảm bảo an toàn dịch bệnh. Khi mới nhập đàn trong thời điểm này với trâu bò ngoài việc tiêm phòng các vác xin thông thường cần tiêm phòng thuốc phòng ký sinh trùng đường máu.

          Trong những ngày mưa bão, lũ thường gây ngập nước, úng lụt, nhất là ở những khu vực thấp lượng nước úng ngập lâu ngày, các loại cây non bị chết, thối rữa; Bên cạnh đó có thể có cả gia súc, gia cầm, các loại côn trùng chết làm môi trường ô nhiễm nặng vì vậy cần chủ động quét dọn, vệ sinh sạch sẽ trong và ngoài chuồng nuôi; Làm tốt khâu vệ sinh máng ăn, máng uống, các dụng cụ chăn nuôi, phun sát trùng trong và ngoài chuồng nuôi để diệt mầm bệnh; Có thể sử dụng Chloramin-B, T để khử trùng nước đối với những nơi nguồn nước bị ô nhiễm, đảm bảo cung cấp đủ nước sạch cho vật nuôi.

3. Tăng cường chăm sóc, nuôi dưỡng.

          Đây là một trong những biện pháp rất quan trọng để nâng cao sức đề kháng cho con vật chống lại các tác động bất lợi, hạn chế phát sinh dịch bệnh. Biện pháp tích cực nhất là thực hiện tốt kỹ thuật chăm sóc nuôi dưỡng, phù hợp với giống, lứa tuổi, tính biệt và mục đích sản xuất của từng loại gia súc, gia cầm;  Bổ sung các loại vitamin, khoáng chất, men tiêu hóa cho con vật hàng ngày để con vật có sức khỏe tốt chống lại mầm bệnh; 

          Trong những ngày này cần đảm bảo nguồn thức ăn, trong chăn nuôi lợn và gia cầm cần dự trữ thức ăn tinh đảm bảo đủ trong thời gian hàng tuần, hàng tháng. Trên thực tế mùa mưa lũ rất rễ xảy ra việc ngập úng, phương tiện đi lại gặp khó khăn, tắc đường, khó vận chuyển thức ăn đến chuồng nuôi. Đối với trâu bò, bò sữa cần chủ động dự trữ nguồn thức ăn thô xanh bằng phương pháp ủ chua, ủ rơm với u rê. Những ngày mưa lũ, ngập úng các loại cỏ, thân cây ngô, cây họ đậu bị chết hoặc không vận chuyển được nên thường gặp khó khăn về lượng thức ăn thô xanh. Mặt khác việc ngập úng làm các loại thức ăn thô xanh thường dập nát mức độ nhiễm khuẩn cao, con vật không khỏe do thời tiết khi hậu thay đổi làm cho con vật rất dễ nhiễm bệnh.

          Việc cho gia súc gia cầm ăn cần đảm bảo đủ lượng và chất, cung cấp đầy đủ nước sạch hàng ngày, không để con vật uống nước bẩn, nước  ngập úng tại khu vực chuồng nuôi. Lưu ý trong những ngày mưa, gió bão cần thực hiện tốt việc bảo quản thức ăn tinh do thời tiết ẩm thấp, mưa rột làm thức ăn tinh hay bị nấm mốc vì vậy hàng ngày phải kiểm tra thường xuyên khu để thức ăn tinh. Khi cho gia súc gia cầm ăn chú ý kiểm tra kỹ, khi phát hiện thức ăn nấm mốc, mùi vị không bình thường cần loại bỏ ngay, tuyệt đối không cho con vật ăn.

          Đối với vật nuôi đang trong thời gian mang thai, đang nuôi con, các loại gia súc non và bò sữa cần bổ sung vào thức ăn các loại khoáng chất, vitamin, chất điện giải để nâng cáo sức đề kháng cho con vật. Với bò sữa cần thực hiện tốt quy trình khai thác sữa để hạn chế bệnh viêm vú, các bệnh về sinh sản rất hay gặp khi thời tiết bất lợi.

          Trường hợp ở một số nơi có  xảy ra ngập úng:

Khẩn trương, kịp thời sơ tán gia súc, gia cầm đến khu vực cao, kể cả đưa con vật vào các nơi ở tạm, khu đất cao, chuồng nuôi nhốt làm tạm, dùng vật dụng che chắn tránh để gia súc, gia cầm bị ngập nước. Khi nước rút cần vệ sinh cơ giới, khơi thông cống rãnh ngay, đồng thời tẩy uế môi trường, phun thuốc sát trùng, rắc vôi bột để hạn chế và ngăn chặn mầm bệnh, đồng thời áp dụng tốt các quy trình chăm sóc nuôi dưỡng, vệ sinh phòng bệnh để nâng cao sức khỏe cho con vật sớm ổn định sản xuất.

          Người chăn nuôi cần áp dụng đồng bộ các biện pháp trên để đảm bảo sức khỏe cho đàn gia súc gia cầm trong mùa mưa bão, lũ./.

                                                                       Nguyễn Ngọc Sơn-PGĐ Trung tâm Phát triển chăn nuôi Hà Nội