Ngày 18/2/2014 Cục Chăn nuôi (thuộc Bộ Nông nghiệp và PTNT) đã về làm việc với Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Nội. Nội dung làm việc tập trung đánh giá kết quả chăn nuôi của TP Hà Nội thời gian qua, trao đổi một số kinh nghiệm trong tổ chức sản xuất ngành chăn nuôi của Hà Nội và tăng cường phối hợp tập trung thực hiện các nhiệm vụ nhằm tái cơ cấu ngành chăn nuôi trong năm 2014 và những năm tới. Thành phần gồm Lãnh đạo Cục, trưởng các phòng chuyên môn và một số đơn vi liên quan thuộc Cục Chăn nuôi. Ông Hoàng Thanh Vân – Cục trưởng làm trưởng đoàn. Tiếp và làm việc với đoàn có đại diện Lãnh đạo Sở, lãnh đạo phòng Chăn nuôi, Trung tâm Phát triển chăn nuôi và một số phòng, đơn vị liên quan thuộc Sở. Ông Chu Phú Mỹ - Giám đốc Sở chủ trì buổi làm việc.

 Sau tết Nguyên Đán Giáp Ngọ mặc dù tình hình chăn nuôi có nhiều biến động do nhu cầu sử dụng thực phẩm trong dịp tết song số lượng đàn gia súc gia cầm hiện vẫn đứng ở tốp đầu cả nước. Tổng đàn bò 140.079 con, trong đó bò thịt 126.927 con/79.102 hộ, bò sữa 13.152 con/3.131 hộ. Tổng đàn lợn 1.412.980 con/176.169 hộ.  Tổng đàn gia cầm các loại 23,5 triệu con. Sản lượng thịt bò hơi xuất chuống đạt 8.930 tấn, sản lượng thịt lợn đạt 298.805 tấn, thịt gà đạt 57.225 tấn, tăng 6,2 %. Sản lượng trứng gia cầm xuất bán 949,72 triệu quả. Năm 2013 giá trị chăn nuôi, thủy sản đạt 54,4% cơ cấu nông nghiệp.

Nét nổi bật về chăn nuôi trên địa bàn TP năm qua là phát triển chăn nuôi theo vùng, xã trọng điểm, chăn nuôi quy mô lớn ngoài khu dân cư. Đàn bò sữa năm qua phát triển ổn định với 12 xã trọng điểm với tổng đàn 10.695 con/2.641 hộ, chiếm 81% tổng đàn bò sữa toàn TP. Chăn nuôi bò thịt hình thành 15 xã chăn nuôi bò thịt trọng điểm với số lượng hiện có 21.792 con bò thịt, bò sinh sản/11. 415 hộ nuôi chiếm 16,97% tổng đàn bò toàn Thành phố. Về hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi bò, đáng kể là năm 2013 với số bê sinh ra từ kết quả thụ tinh nhân tạo là 21.692 con. Trong đó bê hướng sữa là 5.420 con, bê hướng thịt từ TTNT được 16.272 con, tăng 29,8% so với cùng kỳ năm 2012. Trọng lượng bê sơ sinh bình quân 25 - 35 kg/con đối với bê thịt; 27- 38 kg/con đối với bê sữa, 25 - 35kg/con với bê BBB. Bê có chất lượng tốt, tăng trọng nhanh, đáp ứng thị hiếu, tập quán của người dân; Khối lượng bê cao hơn bê sinh ra từ nhảy trực tiếp từ 2 - 4 kg. Bê sinh trưởng nhanh, bán giá cao hơn bê nhảy trực tiếp từ 4 - 6 triệu đồng/con cùng lứa tuổi. Như vậy với số bê trên sinh ra mang lại lợi ích cho người chăn nuôi hàng trăm tỷ đồng. Chăn nuôi gia cầm toàn Thành phố hiện có 2.147 trại chăn nuôi ngoài khu dân cư với quy mô từ 1.000 gà đẻ, 1.000 gà thịt, 500 gà thả vườn, 500 vịt trở lên, số trại chăn nuôi đã tăng 937 trại so với năm 2012, chất lượng đàn gia cầm được nâng lên đáng kể, nhiều hộ chăn nuôi có thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm.

Việc thúc đẩy đầu ra, tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi năm 2013 đã tạo được điểm nhấn rõ rệt đánh dấu một bước phát triển mới trong việc tạo chuỗi liên kết, xúc tiến thương mại. Năm qua hình thành rõ nét 08 chuỗi liên kết chăn nuôi tiêu thụ sản phẩm gồm chuỗi gà đồi Ba Vì; gà đồi Sóc Sơn; vịt cỏ Vân Đình; trứng vịt Liên Châu; vịt Đại Xuyên; gà Mía Sơn Tây; thịt lợn hữu cơ Bảo Châu; thịt bò Hà Nội. Về hệ thống bán sản phẩm chăn nuôi qua chuỗi liên kết, năm qua đã xây dựng được trên 10 Chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi lợn và gia cầm điển hình tạo một điểm nhấn trong phát triển chăn nuôi. Điển hình như Chuỗi cửa hàng bán thịt lợn hữu cơ Bảo Châu gồm 06 cửa hàng với sản lượng trung bình từ 150 – 200 kg/ngày. Chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch 3F với tiêu chí xây dựng thương hiệu thực phẩm sạch dựa trên hệ thống khép kín từ chăn nuôi trang trại - sơ chế - chế biến đến bàn ăn. Đến nay các sản phẩm của chuỗi bao gồm trứng gia cầm, các sản phẩm thịt lợn, thịt gà sạch đã qua chế biến và bao gói thành phẩm. Sản lượng tiêu thụ của Công ty đạt 100.000 - 150.000 quả trứng gà sạch, 2 tấn gà đã qua chế biến và khoảng 2,5 - 3 tấn lợn rừng và lợn rừng lai. Chuỗi thực phẩm Victory nằm trong hệ thống chuỗi liên kết chăn nuôi – tiêu thụ được tổ chức bởi Công ty TNHH Thương mại Quốc tế Victory Asian với 465 điểm phân phối, tiêu thụ 05 tấn thịt lợn/ngày, 0,45 tấn thịt gà, 0,15 tấn thịt bò cung cấp cho gần 1.500 hộ gia đình, 15 bệnh viện, 450 công ty và tổ chức lớn ở Hà Nội.

Để đạt được hiệu quả trên, ngành Nông nghiệp Hà Nội rút ra những bải học kinh nghiệm trong tổ chức sản xuất, tái cơ cấu ngành chăn nuôi thời gian qua đó là tham mưu để Thành phố có những chính sách phát triển chăn nuôi phù hợp, hiệu quả. Điển hỉnh là chính sách khuyến khích phát triển chăn nuôi theo vùng, xã trọng điểm, chăn nuôi quy mô lớn ngoài khu dân cư. Chính sách hỗ trợ phát triển giống năng suất, chất lượng cao, các chính sách về hỗ trợ cải thiện điều kiện chăn nuôi,  giết mổ, môi trường, xúc tiến thương mại. Đặc biệt Thành phố đã có chính sách về kiện toàn hệ thống mạng lưới cán bộ phục vụ ngành chăn nuôi từ cơ sở. Năm qua hệ thống Thú y thôn bản, xã phường đã được kiện toàn, được hưởng chế độ từ ngân sách TP (với 527 xã, phường có hệ thống cán bộ thú y) để đảm bảo quản lý dịch bệnh, thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn. Mạng lưới cán bộ Dẫn tinh viên với 90 người được tổ chức quản lý hàng ngày làm công tác lai tạo giống bò, giống lợn góp phần đẩy nhanh công tác cải tạo nâng cao chất lượng giống bò, giống lợn tại các huyện, thị xã. Bên cạnh đó công tác tuyên truyền, đào tạo tập huấn chuyển giao kỹ thuật đến cán bộ cơ sở, người chăn nuôi được đẩy mạnh bằng nhiều hình thức. Các Hội thi bò thịt, bò sữa, thị Hộ chăn nuôi, Dẫn tinh viên giỏi hàng năm được tổ chức. Đặc biệt việc tổ chức Hội chợ chăn nuôi thú y thủy sản tại Hà Nội năm 2013 đã mang lại hiệu quả rõ nét trong xúc tiến thương mại tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi với các tỉnh, thành trên địa bàn cả nước. Tuy nhiên bên cạch kết quả đạt được chăn nuôi của TP Hà Nội cũng đang gặp khó khăn và còn những hạn chế cần có có giải pháp khắc phục như quy mô chăn nuôi nhỏ lẻ còn cao, chưa có mô hình chăn nuôi công nghệ cao, chât lượng giống còn thấp so với nhu cầu phát triển sản xuất. Hoạt động giết mổ còn nhiều bất cập, việc tạo chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi mới tập trung ở một số diểm chưa đáp ứng yêu cầu phát triển sản xuất.  

Qua trao đổi tình hình chăn nuôi trong giai đoạn hiện nay của TP Hà Nội và cả nước, việc tái cơ cấu ngành chăn nuôi là rất cần thiết để phù hợp với xu thế phát triển với các nước trong khu vực cũng như thế giới. Một số vấn đề liên quan cần được tái cơ cấu đó là nâng cao chất lượng sản phẩm chăn nuôi, vấn đề con giống và tiêu thụ sản phẩm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Giải pháp mà Cục chăn nuôi thống nhất với ngành Nông nghiệp Hà Nội tập trung triển khai trong thời gian tới là ra soát kết quả phát triển chăn nuôi theo vùng, xã trọng điểm để nhân rộng những điển hình. Tập trung xây dựng các Dự án phát triển các trang trại chăn nuôi quy mô lớn công nghệ cao về bò sữa, bò thịt, lợn và gia cầm. Bó trí các trang trại ở các khu vực thuộc vùng chăn nuôi trọng điểm mà Hà Nội đã xây dựng những năm qua. Về con giống tiếp tục đẩy mạnh giống chất lượng cao đặc biệt về giống bò sữa, bò thịt, đẩy nhanh công nghệ cấy truyền phôi, tinh phân ly giới tính để mang lại năng suất cao cho người chăn nuôi. Bên cạnh việc phát triển giống chất lượng cao, chăn nuôi công nghiệp cần duy trì và phát triển giống bản địa đối với chăn nuôi gia cầm như gà Mía, gà Đối, vịt Cỏ ở những địa danh đã được cả nước quan tâm biết đến. Việc tổ chức sản xuất tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi cần được phối hợp có hiệu quả hơn nữa đó là việc xây dựng các chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm từ khâu chăn nuôi – giết mổ - đến tiêu thụ (từ sản xuất đến bàn ăn của người tiêu dùng). Tập trung xây dựng nhãn hiệu thương hiệu sản phẩm chăn nuôi của Hà Nội và những địa danh đã có tiếng (sữa Ba vì, Phù Đổng, gà Mía Đường Lâm, gà Đồi Sóc Sơn, gà Đồi Ba Vì, vịt Cỏ Vaab Đình ….) để cung cấp cho người tiêu dùng tại Hà Nội và các tỉnh thành. Việc nâng cao chất lượng sản phẩm được đặt lên hàng đầu trong tái cơ cấu ngành chăn nuôi phải được quan tâm ngay từ khâu sản xuất như chọn giống, quy trình sử dụng dinh dưỡng đến giết mổ, tiêu thụ sản phẩm. Giải pháp cải tiến phương thức sản xuất trong đó việc nuôi gia công vật nuôi cũng được quan tâm trú trọng cải tiến để áp dụng có hiệu quả và phù hợp với xu thế phát triển chăn nuôi như ở một số nước có nền chăn nuôi tiên tiến. Bên cạnh đó tăng cường công tác quản lý giống vật nuôi chung trong địa bàn cả nước để từng bước cải tiến, nâng cao hiệu quả chất lượng giống. Công tác đào tạo nhân lực cho ngành chăn nuôi cũng là một giải pháp lớn được đề cập, việc xây dựng Mạng lưới cán bộ cơ sở đến cấp xã phường và mạng lưới Dẫn tinh viên tại Hà Nội cấn được nhân rộng vì đây là một yếu tố quan trọng để vừa phát triển sản xuất vừa chủ động phòng chống dịch bệnh ngay từ cơ sở. Về đào tạo tập huấn chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, cần tiếp tục được cải tiến, trong đó việc đào tạo nghề cho nông dân và đào tạo cho các chủ trang trại về phương pháp quản lý hạnh toán kinh tế là rất cần thiết. Với các chính sách phát triển chăn nuôi, Cục Chăn nuôi, Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Nội cũng thống nhất cần đề xuất một số chính sách khuyến khích về sản xuất giống công nghệ cao, xây dựng vùng chuyên canh sản xuất giống, xúc tiến thương mại. Các chính sách về xây dựng vùng nguyên liệu, và xây dựng nhãn hiệu thương hiệu sản phẩm khuyến khích tạo đầu ra cho sản phẩm để tạo sự đồng bộ từ Trung ương đến các tỉnh, thành, có như vậy mới phù hợp xu thế phát triển chung trên địa bàn cả nước

Việc tăng cường trao đổi, chia sẻ thông tin cũng như thống nhất phối hợp triển khai nhiệm vụ trong tái cơ cầu ngành chăn nuôi trong thời gian tới giữa Cục Chăn nuôi và Sở Nông nghiệp & PTNT Hà Nội sẽ góp phần thúc đẩy chăn nuôi giữa các tỉnh thành và Hà Nội phát triển hiệu quả, bền vững.

                                                               Nguyễn Ngọc Sơn-PGĐ Trung tâm Phát triển chăn nuôi Hà Nội