Rau, quả là những thực phẩm không thể thiếu trong khẩu phần ăn hàng ngày. Thành phố Hà Nội có tổng diện tích canh tác rau 12.041 ha; tương đương 29.000 ha gieo trồng/năm. Chủng loại rau được sản xuất ở Hà Nội khá phong phú với trên 40 loại rau, tập trung chủ yếu ở vụ Đông xuân. Năng suất rau trung bình đạt 19-20 tấn/ha/vụ, sản lượng rau ước đạt 570.000 tấn/năm, tương đương 1.560 tấn/ngày

 Nhu cầu về rau, quả của người dân Hà Nội gia tăng cả về số lượng và chất lượng. Người tiêu dùng chịu tác động của nhiều nguồn thông tin khác nhau về độ an toàn của rau, quả nên các cơ sở sản xuất rau quả an toàn gặp nhiều khó khăn trong khâu tiêu thụ, do đó chưa thúc đẩy được sản xuất phát triển.

Để thúc đẩy phát triển sản xuất và tiêu thụ rau an toàn trên địa bàn, vừa qua, Sở Nông nghiệp & PTNT Hà Nội phối hợp Viện Nghiên cứu rau quả đã tổ chức Hội nghị “cải thiện liên kết giữa các tác nhân trong ngành hàng rau quả”.

Theo số liệu rà soát đến tháng 9/2013, hiện nay Hà Nội có hơn 60 cửa hàng, điểm bán rau an toàn (RAT), sản lượng tiêu thụ trung bình từ 50 - 120 kg/cửa hàng/ngày. Có 35 siêu thị đang tiêu thụ RAT, sản lượng trung bình từ 80-200 kg/siêu thị/ngày. Ngoài ra, Sở Nông nghiệp & PTNT đã giao Chi cục Bảo vệ thực vật phối hợp với Sàn giao dịch rau, quả và thực phẩm an toàn thí điểm mở các điểm phân phối RAT tại các khu dân cư, cơ quan. Kết quả đến tháng 10/2013 đang vận hành 72 điểm tại khu dân cư, cơ quan, tập trung chủ yếu ở các quận Thanh Xuân, Hà Đông, Hoàn Kiếm… Có 25 HTX sản xuất và tiêu thụ RAT với sản lượng tiêu thụ trung bình 200-300 kg/HTX/ngày, cao 800 - 1.000 kg/ngày. Tính đến năm 2013, toàn Thành phố đã chỉ đạo, giám sát, phát triển được 4.500 ha canh tác RAT (trong đó có 4.430 ha đã được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm trong sản xuất rau); hướng dẫn, giám sát 18 vùng sản xuất RAT theo VietGAP với tổng diện tích trên 150 ha; sản lượng đạt 8.200 tấn/năm (tương đương 22,5 tấn/ngày). Duy trì quản lý 11 nhóm sản xuất rau hữu cơ (chủ yếu ở xã Thanh Xuân, huyện Sóc Sơn) với diện tích 12 ha; đang chuyển đổi một vùng sản xuất rau hữu cơ quy mô 6 ha. Để kiểm soát chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm trên rau, Sở nông nghiệp & PTNT Hà Nội đã thường xuyên kiểm tra chuyên ngành, liên ngành các cơ sở sản xuất, sơ chế, kinh doanh RAT; lấy mẫu rau phân tích để kiểm tra chất lượng. Trong năm 2013 hầu hết các mẫu rau lấy tại các vùng sản xuất RAT của Thành phố đều chưa phát hiện dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt quá ngưỡng cho phép.

Diện tích cây ăn quả của toàn Thành phố là 13.822,1 ha, tăng 6,4% so với năm 2008 (12.993 ha), năng suất tăng 10-15% so với năm 2008. Để tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo sản xuất quả an toàn, từ năm 2010, Chi cục Bảo vệ thực vật Hà Nội đã phối hợp với các địa phương, cơ sở xây dựng các mô hình chuỗi an toàn thực phẩm trên cây ăn quả. Đến năm 2013, đã xây dựng được 11 mô hình với tổng diện tích 250 ha trên một số loại quả như: Đu đủ, chuối tiêu hồng, bưởi diễn. Sản phẩm của các mô hình bước đầu đã được nhiều người tiêu dùng Thủ đô biết đến và tin tưởng. Ngoài ra, sản phẩm còn được kết nối đưa đi tiêu thụ tại một số tỉnh như Hưng Yên, Nghệ An, Đà Nẵng...

Nhu cầu rau, quả trên địa bàn Thủ đô gia tăng đã thu hút được nhiều đối tượng tham gia vào sản xuất và kinh doanh rau, quả an toàn. Đó là các HTX sản xuất rau an toàn; các công ty, doanh nghiệp sản xuất, chế biến rau quả; các siêu thị, cửa hàng phân phối rau quả. Tuy nhiên, quy mô sản xuất rau quả còn nhỏ, phân tán, chưa có nhiều vùng sản xuất rau quả tập trung. Thông tin thị trường còn hạn chế, nhất là các yêu cầu về nhu cầu sản phẩm của đối tác, quy định cụ thể đối với từng mặt hàng và thiếu thông tin về khả năng cung ứng của các đơn vị sản xuất. Mặt khác, còn thiếu sự liên kết giữa các nhân tố người sản xuất, nhà phân phối, người tiêu dùng, chưa tạo được chất lượng sản phẩm an toàn. Nguồn rau, quả từ các tỉnh lân cận, nhập ngoại đưa về Hà Nội khá lớn nhưng hầu hết chưa được kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc xuất xứ và chất lượng sản phẩm. Công tác quản lý nguồn gốc, xuất xứ, bao bì, nhãn mác rau, quả an toàn vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Hệ thống phân phối rau an toàn còn manh mún, nhỏ lẻ, chỉ đáp ứng được một phần nhỏ nhu cầu của sản xuất và tiêu dùng. Hệ thống phân phối rau an toàn còn manh mún, nhỏ lẻ. Công tác tổ chức sản xuất của các doanh nghiệp tương đối bài bản nhưng chí phí trung gian cao, quy mô nhỏ, chỉ đáp ứng được cho một số lượng nhỏ khách hàng. Mối liên giữa người sản xuất và người tiêu thụ kém bền vững. Các cơ sở sản xuất rau, quả an toàn thiếu thông tin về nhu cầu sản phẩm của các cơ sở kinh doanh, các doanh nghiệp cung cấp thực phẩm. Các cơ sở kinh doanh, các doanh nghiệp cung cấp thực phẩm thiếu thông tin về khả năng cung cấp của các cơ sở sản xuất.

Tại Hội nghị “cải thiện liên kết giữa các tác nhân trong ngành hàng rau quả”, nhiều công ty, doanh nghiệp đại diện cho người sản xuất, người phân phối và tiêu thụ sản phẩm rau, quả an toàn đã thảo luận và đưa ra ý kiến nhằm thúc đẩy công tác sản xuất, tiêu thụ RAT. Theo đó, để cải thiện một phần mối liên kết giữa người sản xuất, người tiêu dùng và hệ thống phân phối trong việc tiêu thụ sản phẩm rau an toàn, cần tiếp tục tăng cường công tác chỉ đạo, quản lý, kiểm soát vùng sản xuất rau, quả an toàn; thực hiện rà soát, hoàn thiện các quy định về quản lý kinh doanh RAT; thúc đẩy để phát triển bền vững các chuỗi liên kết sản xuất- tiêu thụ rau, quả an toàn. Củng cố, xây dựng hệ thống tiêu thụ RAT; Tiêu chuẩn hóa, xây dựng và phát triển thương hiệu RAT; Tiến hành các hoạt động marketing; Khuyến khích các hình thức liên doanh, liên kết trong tiêu thụ RAT. Tăng cường kiểm tra nguồn gốc xuất xứ và lấy mẫu phân tích chất lượng rau, quả của các tỉnh đưa về Hà Nội. Ngoài ra, các doanh nghiệp có thể thuê cửa hàng để bán rau trực tiếp cho người tiêu dùng hoặc giao sản phẩm cho các bếp ăn tập thể./.