Năm 2020 đại Dịch Covid19 ảnh hưởng lớn đến kinh tế xã hội trên toàn thế giới. Ngành Chăn nuôi Việt Nam nói chung, Hà Nội nói riêng không nằm ngoại lệ. Những ảnh hưởng trực tiếp như lưu thông vận chuyển gia súc gia cầm, ảnh hưởng đến việc nhập nguyên liệu từ nước ngoài về sản xuất thức ăn chăn nuôi, từ đó làm giá thành thức ăn chăn nuôi tăng, biến động thất thường, giá sản xuất đầu vào đầu ra không ổn định, trực tiếp làm biến động giá thành trong chăn nuôi.

Kiểm tra trang trại lợn tại huyện Đông Anh

Với các trang trại gia trại trực tiếp ảnh hưởng đến sản xuất, lưu thông gia súc gia cầm. Đơn cử giá lợn vừa ảnh hưởng đại dịch Covid, vừa ảnh hưởng của Dịch tả lợn Châu phi nên giá thành đã có lúc lên trên 90 ngàn VNĐ/kg (lợn hơi), giá gà lên tới gần 100 ngàn VNĐ/kg. Việc giá thành gia súc gia cầm tăng làm cho các nhà chăn nuôi khó tính toán, đầu tư cầm chừng. Mặt khác do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid cộng thêm với diễn biến dịch bệnh gia súc, gia cầm ngày càng phức tạp, khi DTLCP chưa có vac xin phòng bệnh, người chăn nuôi chưa mạnh dạn tái đàn, bệnh mới “Viêm da nổi cục trên trâu bò” lại xuất hiện ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý người chăn nuôi.

Công tác quản lý chăn nuôi, quản lý dịch bệnh cũng gặp nhiều khó khăn do phải đồng thời vừa phòng chống dịch bệnh Covid, vừa thực hiện các giải pháp về phòng chống dịch bệnh gia súc gia cầm nhất là những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm (như lở mồm long gia súc, tai xanh, cúm gia cầm ...). Năm 2021, diễn biến dịch bệnh Covid lại tiếp tục có chiều hướng phức tạp hơn, nhiều ổ dịch xuất hiện trong cộng đồng càng làm cho công tác quản lý chăn nuôi, quản lý dịch bệnh, an toàn thực phẩm đối với động vật, sản phẩm động vật khó khăn hơn. Đặc biệt có những vùng, địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội.

Một khó khăn nữa khi dịch Covid xảy ra, ở những nơi phải giãn cách xã hội việc tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp nói chung, sản phẩm chăn nuôi nói riêng cũng gặp nhiều khó khăn. Gia súc, gia cầm, sản phẩm động vật ở những “vùng dịch” khi vận chuyển sẽ gặp khó vì con người ra vào vùng dịch phải đưới sự kiểm soát của chính quyền địa phương và cơ quan y tế. Nhiều người (kể cả cán bộ thú y) cũng phải thực hiện nghiêm việc cách ly. Ở những nơi nhập động vật và sản phẩm động vật về nếu có thông tin người và phương tiện vận chuyển từ “vùng dịch” về cũng sẽ phải khai báo và cách ly theo quy định. Đây là những khó khăn chồng khó khăn khi gia súc gia cầm đến kỳ, đến lứa phải tiêu thụ. Điều này lực lượng thú y từ các cơ sở cũng phải nắm bắt thông tin, chủ động cùng chính quyền địa phương, cơ quan y tế tham gia phòng chống dịch.

Xác định những khó khăn trên, ngành Thú y Hà Nội đã và đang tập trung nhiều giải pháp để thực hiện nhiệm vụ kép vừa tập trung phòng chống dịch bệnh cho đàn gia súc gia cầm, vừa thực hiện nhiệm vụ phòng chống dịch Covid trên địa bàn quản lý. Cụ thể:

Việc đầu tiên là xác định cho công chức viên chức, người lao động toàn ngành (khoảng gần 3 ngàn người kể cả cán bộ thú y xã, thị trấn) hiểu rõ nhiệm vụ đang làm, đang thực hiện là đảm bảo nhu cầu thiết yếu cho người dân về đông vật và sản phẩm động vật tiêu thụ hàng ngày. Làm thế nào để đảm bảo an toàn dịch bệnh cho đàn gia súc gia cầm chính là đảm bảo cho người dân yên tâm có thực phẩm hàng ngày để cùng cộng đồng chống dịch. Mặt khác cần phải đảm bảo cung ứng hàng ngày thực phẩm đến tay người tiêu dùng vì vậy lực lựng cán bộ làm thú y hàng ngày tại các cơ sở giế mổ phải thực hiện tốt để giúp cho người dân sử dụng thực phẩm được an toan. Có thể nói năm qua những cán bộ thú y trên địa bàn các xã thị trấn, nhất là cán bộ thú y làm việc tại các lò mổ đã làm tốt chuyên môn giúp cho việc đảm bảo ATTP trên địa bàn Thành phố. Kết quả nổi bật được các cấp các ngành ghi nhận và đánh giá cao là hàng ngày Hà Nội với khoảng trên 10 triệu dân, mức độ tiêu thụ  động vật và sản phẩm động vật hàng ngày khoảng 800 - 900 tấn, song đã đảm bảo được kiểm soát tốt không để vụ ngộ độc lớn xảy ra trên địa bàn Thành phố.

Việc khống chế ngăn chặn dịch bệnh, nhất là các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trên đàn gia súc gia cầm trong bối cảnh con người đi làm việc phải đối mặt với dịch bệnh Covid cũng là nhiệm vụ hết sức nặng nề. Giám sát dịch bệnh, tiêm phòng, tổng tẩy uế môi trường đều phải tiếp xúc với nguồn lây nhiễm bệnh. Không những vậy những bệnh trên đàn gia súc gia cầm cũng nhiều bệnh có khả năng lây nhiễm sang người (như bệnh Dại, Cúm gia cầm, Liên cầu khuẩn ở lợn ...). Mỗi người cán bộ thú y đều phải nâng cao cảnh giác bằng những hành động cụ thể, thực hiện nghiêm về bảo hộ lao động (khẩu trang, quần áo bảo hộ, mũ ủng ...) hạn chế tiếp xúc đông người, khi thực hiện kỹ thuật chuyên môn thực hiện tốt các giải pháp về việc cố định gia súc, hạn chế tối đa việc tiếp súc trực tiếp để tránh lây nhiễm. Với cán bộ chuyên môn thường xuyên phải làm tại các cơ sở giết mổ, nhất là thời gian làm việc tại thời điểm ban đêm (thường từ 22 h hôm trước đến 6 h sáng hôm sau) đã thực hiện nghiêm ngặt việc bảo hộ lao động với các quy trình giết mổ, hạn chế tối đa việc tiếp xúc với các đối tượng liên quan như chủ hộ kinh doanh, người thực hiện việc giết mổ. Tại các cơ sở giết mổ chính quyền địa phương và cơ quan chuyên môn đã yêu cầu chủ hộ thực hiện nghiêm việc bố trí các bàn sát khuẩn, quản lý tốt việc người ra vào cơ sở giết mổ, đặc biệt việc nhập gia súc gia cầm về cơ sở phải đảm bảo tốt các quy trình phòng bệnh từ khâu sát trùng phương tiện đến việc hướng dẫn chủ hộ kinh doanh, người tham gia vận chuyển động vật, sản phẩm động vật chủ động sát khuẩn, tự bảo hộ cá nhân theo quy định của ngành y tế.

 Với các cơ sở giết mổ lớn, cơ sở kinh doanh, chợ đầu mối như Chợ đầu mối Hà Vĩ (Thường Tín), chợ đầu mối Hải Bối (Đông Anh) cơ sỏ giết mổ Vạn Phúc (Thanh Trì), Minh Hiền (Thanh Oai), ngành Thú y đã phối hợp tốt với chính quyền địa phương và Ban quản lý chợ, Ban quản lý cơ sở giết mổ thực hiện tốt các giải pháp vừa phòng chống Covid, vừa phòng chống dịch bệnh trên gia súc, gia cầm. Hàng ngày cán bộ thú y vừa thực hiện nghiêm các quy định do ngành y tế quy định, vừa tuyên truyền vận động để mọi người dân, hộ kinh doanh, người tiêu dùng cùng tham gia. Từ kết quả này đã góp phần đảm bảo cho mọi người (kể cả cán bộ thú y đi làm nhiệm vụ) không bị lây nhiễm bệnh, năm 2020 mặc dù diễn biến dịch bệnh phức tạp song dịch bệnh trên đàn gia súc gia cầm ổn định, không để dịch lớn xảy ra.

Một giải pháp mà ngành Thú y thực hiện kép để vừa phòng chống dịch bệnh gia súc gia cầm vừa phòng chống Covid đó là thực hiện tổng tẩy uế môi trường trên diện rộng. Năm 2020 ngành Thú y đã thực hiện 06 đợt tổng tẩy uế môi trường với diện tích đã được tiêu độc khoảng 465 triệu m2. Nơi tiêu độc tập trung cao độ ở những nơi có nguy cơ lây nhiễm cao, nguồn bệnh tiềm ẩn cả lây bệnh cho người và gia súc gia cầm như ở các nơi có ổ dịch cũ, chợ kinh doanh động vật và sản phẩm động vật, khu chứa chất thải, bãi rác. Lực lượng thú y làm tốt công tác này đã hạn chế rất nhiều mầm bệnh lây nhiễm (vi khuẩn, vi rút, mầm bệnh ...) góp phần làm sạch môi trường, ngăn chặn dịch bệnh.

Đồng thời công tác tiêm phòng vác xin cho đàn gia súc gia cầm cũng là giải pháp hữu hiệu để chủ động phòng chống dịch bệnh nguy hiểm. Mặc dù ảnh hưởng của dịch bệnh Covid, lực lượng thú y không quản ngại gian nan, vất vả vẫn thực hiện tốt các đợt tiêm phòng đại trà, hàng ngày tiêm phòng bổ sung cho gia súc gia cầm mới nhập đàn, nâng cao tỷ lệ tiêm phòng góp phần đảm bảo an toàn dịch bệnh. Kết quả năm 2020 trên địa bàn thành phố không có dịch lớn xảy ra thúc đẩy chăn nuôi phát triển. Đến nay Thành phố có tổng đàn gia súc gia cầm đứng tốp đầu cả nước, với đàn gia cầm khoảng 39,5 triệu con, đàn lợn khoảng 1,4 triệu con, đàn trâu bò 160 ngàn con. Tăng trưởng ngành chăn nuôi tăng mạnh tạo bước đột phá cho ngành Nông nghiệp có bước tăng trưởng 4,2 % trong năm 2020. Kết quả này có đóng góp không nhỏ của ngành Thú y mà trực tiếp là hệ thống thú y từ Thành phố, đến huyện và các xã, thị trấn.

Năm 2021, cơ hội về phát triển chăn nuôi lớn song thách thức cũng không nhỏ bởi dịch bệnh Covid đang diễn biến phức tạp, khó lường, bên cạnh đó thời tiết khí hậu có nhiều biến đổi bất thường, môi trường ô nhiễm nặng dịch bệnh đàn gia súc gia cầm cũng có nguy cơ lây nhiễm bùng phát cao. Ngành Thú y đã và đang xây dựng kế hoạch cụ thể để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ kép vừa phòng chống dịch bệnh gia súc gia cầm vừa phòng chống Covid đảm bảo sức khoẻ cộng đồng. Những giải pháp cụ thể đó là tiếp tục tham mưu để thành phố có chính sách đăc thù cho chăn nuôi và phòng chống dịch bệnh như chính sách phát triển giống chất lượng cao, xây dựng chuỗi liên kết, thức ăn chăn nuôi cho phát triển chăn nuôi bò. Thu hút các doanh nghiệp đầu tư cho giết mổ tập trung để đảm bảo an toàn thực phẩm. Tăng cường quản lý chăn nuôi, điều kiện chăn nuôi, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y để tạo sự đồng bộ giúp cho chăn nuôi phát triển hiệu quả bền vững. Thực hiện tốt các giải pháp chuyên môn về tiêm phòng giám sát dịch bệnh, tổng tẩy uế môi trưởng để vừa đảm bảo an toàn dịch bệnh cho đàn gia súc gia cầm cũng chính là hạn chế các bệnh truyền lây giữa người và động vật trong đó có dịch bệnh Covid. Phối hợp với chính quyền, cơ quan liên quan và cơ quan Y tế làm tốt hơn công tác tuyên truyền, thanh tra kiểm tra, đặc biệt việc hướng dẫn người chăn nuôi thực hiện tốt việc khai báo chăn nuôi theo quy định của Luật Chăn nuôi và thực hiện tốt các quy trình phòng chống dịch bệnh. Công tác kiểm dịch, kiểm soát giết mổ. Bên cạnh đó tăng cường kiểm tra ngay trong hệ thống ngành để cán bộ thú y, nhất là cán bộ thú y cơ sở thực hiện tốt các quy trình về phòng chống bệnh lây sang người, nhất là quy trình phòng chống bệnh Covid đang có diễn biến phức tạp vừa bảo vệ sức khoẻ cho người trong ngành, vừa đảm bảo sức khoẻ cộng đồng.

Hy vọng với các giải pháp trên được sự quan tâm hơn nữa của các cấp, các ngành, sự đồng thuận của người dân, người chăn nuôi, ngành Thú y tiếp tục thực hiện thắng lợi nhiệm vụ trọng tâm vừa đảm bảo phòng chống dịch bệnh Covid, vừa đảm bảo an toàn dịch bệnh trên đàn gia súc gia cầm./.